علوم شناختی و تغییر پارادایم در علوم انسانی

محققان فلسفه علم معتقدند رشد علوم شناختی به مثابه یک چرخش پارادایمیک در عرصه علوم انسانی محسوب می‌شود. و بر این نکته تاکید دارند که علوم شناختی موجب عبور از اومانیسم شده و انسان را در متن طبیعت مورد مطالعه قرار می‌دهد. پارادایم مرسوم و رایج در علوم انسانی پارادایم مدرنِ اثبات‌گرایی است. با ظهور علوم شناختی نوین، علوم انسانی در حال گذار از پارادایم اثبات‌گرایی و رویکرد اومانیستی آن است. این اندیشمندان معتقدند امروزه با گسترش علوم شناختی می‌توان از وضعیت «پست‌اومانیسم» سخن گفت. در وضعیت پست‌اومانیسم، انسان از مرکزیت عالم هستی خارج شده و انسان در متن طبیعت بررسی می‌شود. بنابراین در این حالت از مفهوم جامعه به عنوان اساس مطالعه علوم اجتماعی فاصله گرفته شده و مفهوم «شبکه» (network) جایگزین آن می‌شود؛ بدین معنا که انسان را در مجموعه‌ای شبکه‌ای در نسبت با عالم طبیعت مطالعه کنیم. در مفهوم شبکه هم جهان طبیعت و هم استفاده از ماشین‌ها به رسمیت شناخته می‌شوند.