نگاهی به طرحواره تنبیه در آینه زندگی مارتین لوتر

وقتی خودت رو مستحق تنبیه می‌دونی…

این طرحواره به‌طور ناخودآگاه به ما می‌گه:

«هر اشتباهی باید مجازات بشه.»

و این احساس که همیشه باید به‌خاطر اشتباهات‌مون عذاب بکشیم، باعث می‌شه که هر اشتباه، هر خطا و حتی هر تصمیمی که می‌گیریم با ترس از «تنبیه» همراه بشه.

ویژگی‌های این طرحواره:

• احساس گناه و شرم شدید از هر اشتباهی
• خودتنبیهی (شاید از طریق افکار منفی یا رفتارهای خودآزاردهنده)
• احساس ناتوانی در بخشش خود
• ترس از عدم پذیرش یا طرد به‌خاطر اشتباهات
• دیدگاه خودتنبیهی به روابط—احساس می‌کنی که باید برای اشتباهات خود «جبران کنی»

این طرحواره می‌تواند زندگی شما را به یک میدان جنگ تبدیل کند که در آن هر اشتباهی به‌جای فرصتی برای رشد، به عنوان یک جرم بزرگ دیده می‌شود که باید به‌طور جدی مجازات شود.

ریشه‌های شکل‌گیری

طرحواره تنبیه معمولاً در دوران کودکی شکل می‌گیرد، جایی که تجربه‌های سخت یا تنبیه‌های بیش از حد می‌توانند الگوهای ناخودآگاهی را ایجاد کنند. این ریشه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

۱. تنبیه‌های بیش از حد و بی‌رحمانه از سوی والدین

 والدینی که به اشتباهات بچه‌ها بیش از حد واکنش نشان می‌دادند، و در نتیجه کودک همیشه احساس می‌کرد که هر خطا باید با مجازات یا عواقب سنگین مواجه شود.

«اگر اشتباهی بکنی، تو سزاوار تنبیه هستی.»

۲. والدینی که محبت خود را مشروط به عملکرد خوب می‌کردند

 اگر کودک احساس می‌کرد که محبت والدین فقط در صورتی به او داده می‌شود که بهترین باشد، ممکن است در بزرگسالی به این باور برسد که باید همیشه بی‌نقص باشد یا تنبیه خواهد شد.

۳. شرایطی که در آن کودک به‌طور مکرر مورد سرزنش یا تحقیر قرار می‌گرفت

کودکانی که به‌طور مرتب مورد سرزنش و تحقیر قرار می‌گرفتند، ممکن است این احساس را پیدا کنند که همیشه  باید به‌خاطر هر اشتباهی تنبیه شوند.