⭐ چرا اصلاً باید «دستگاه فلسفی ذهنی» را ارزیابی کنیم؟

چون هدف آموزش فیزیک فهم، مدل‌سازی و اندیشیدن است؛ نه حفظ فرمول.

ارزشیابی باید نشان دهد:

• یادگیرنده چطور فکر می‌کند
• چگونه الگو می‌بیند
• چگونه فرض می‌سازد
• چگونه مدل می‌سازد
• و چگونه حق و ناحق علمی را تشخیص می‌دهد

این یعنی سنجش «سبک فکر» نه «دانش».

⭐ ۴ بُعد ارزشیابی دستگاه فلسفی ذهنی

ارزشیابی باید روی چهار لایهٔ دستگاه فلسفی انجام شود:

1. نگاه یادگیرنده به جهان
2. الگوریتم‌ها و عادت‌های فکری
3. مهارت‌های مدل‌سازی
4. معیارهای داوری علمی

در ادامه، هر بُعد با شاخص‌ها و پرسش‌های ارزیابی آورده شده است.

🔵 ۱) ارزیابی «نگاه یادگیرنده به جهان»

می‌خواهیم بدانیم:

آیا یادگیرنده پذیرفته که جهان قانون‌مند است؟

آیا می‌پذیرد قوانین ساده می‌توانند پدیده‌های پیچیده را توضیح دهند؟

آیا هنوز «مرکزگرا» یا «ذات‌باور» است؟

ابزارهای ارزیابی:

✔ پرسش‌های باور بنیادی

• «آیا فکر می‌کنی هر پدیده‌ای علت دارد؟ مثال بزن.»
• «چرا فکر می‌کنی پرتابه منحنی می‌شود؟ چون خدا خواسته؟ چون شکلش این‌گونه است؟ یا قانون دارد؟»

✔ تحلیل واکنش به پدیده‌های عجیب

پدیده: توپ به سمت بالا پرتاب شود و سریع به پایین بیاید.

سؤال: «به نظرت چرا کند شد و برگشت؟»

دانش‌آموزی که دستگاه فلسفی دارد:

«چون نیروها تغ