بریتانیا در حالی مشغول آماده‌سازی مقدماتِ لشکرکشی بود که مذاکراتْ همچنان در جریان بود!

آقاخانْ مشغول نامه‌نگاری با پالمرستون درباره‌ی «حضور نیروهای ایران در هرات» و «مسئله‌ی قهر ماری» بود اما، همزمان، دولت بریتانیا به صورت پنهانی نیروهایش را برای حمله به جنوبِ ایران ساماندهی می‌کرد…

حسام‌ُالسلطنه یک قدم تا فتح هرات فاصله داشت، که اولتیماتوم انگلستان به دست آقاخان رسید؛ و معادله پیچیده‌تر شد…

هرات اما، در بیم و امیدی غریب، گاهی دست به دامانِ بریتانیا می‌شد و چندی متمایل به تسلیم…

ایران، هرات و بریتانیا، شتابزده و سر در گُم، در یک شطرنج تاریخی، دست و پا می‌زنند و بوشهر، کیلومترها دورتر، در هراسِ تهاجمی دیگر است…

کفّه‌ی ترازو در این معمای تاریخی، به کدام سوی میدانْ متمایل خواهد شد؟

روایت این لحظه‌ی سرنوشت‌سازِ تاریخ جنوب را در یازدهمین قسمت نخل و برنو بشنوید با صدای حمید بهزادی و سعید پیرایش، تدوینِ علیرضا دباشی و هنرمندی بنیامین شفیع در طراحی کاور، و با تشکر ویژه از حسن بحرانی…

منابع اصلی:

هجوم انگلیس به جنوب ایران؛ جِی بی کِلی / حسن زنگنه؛ کنگره هشتادمین سالگرد شهادت رئیس علی دلواری؛ ۱۳۷۳.

رویارویی باقرخان تنگستانی با لشکرکشی‌های انگلیس به بوشهر (۱۸۳۸ و ۱۸۵۶ میلادی)؛ مهدی فتوت؛ انتشارات بوشهر؛ ۱۳۸۳.

جنگ ایران و انگلیس (۱۲۷۲-۱۲۷۳ قمری)؛ لیوتنان (ستوان) آرچیبالد بالارد / کاوه بیات؛ موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان، ۱۳۹۳.

جنگ انگلیس و ایران در سال ۱۲۷۳ هجری قمری؛ کاپیتان (سروان) هنت؛ حسین سعادت نوری؛ ضمیمه‌ی سوم مجله‌ی یادگار؛ ۱۳۲۷

عین‌ ال‍وق‍ایع‌: ت‍اریخ‌ اف‍غ‍ان‍س‍ت‍ان‌ در س‍ال‍ه‍ای‌ ق‌ ۱۳۲۴ – ۱۲۰۷؛ م‍ح‍م‍دیوس‍ف‌ ریاضی‌ ه‍روی‌؛ ب‍ه‌ ک‍وش‍ش‌ م‍ح‍م‍دآص‍ف‌ ف‍ک‍رت‌ ه‍روی‌؛ انتشارات دکتر محمود افشار؛ ۱۳۷۰.

تهاجم انگلیس به جنوب ایران؛ عبدالکریم مشایخی؛ انتشارات سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی؛ ۱۳۹۵.

جنگ ایران و انگلیس، جدایی هرات؛ باربارا انگلیش/سعاد پیرا، منصوره اتحادیه؛ نشر تاریخ ایران؛ ۱۳۸۳.

انفصال هرات: گوشه‌هایی از روابط خارجی ایران (۱۲۰۰-۱۲۸۰ هجری قمری)؛ منصوره اتحادیه؛ انتشارات کتاب سیامک؛ ۱۳۸۰.