توضیحات
بهرنگی نخستین چهرهٔ ادبی است که دو شعر شاملو بهنامهای «پریا» و «دختران ننهدریا» را الگویی بسیار جدی برای شعر کودک میداند و به دفاع از شاخهٔ محاورهای شعر کودکان برمیخیزد. او را نخستین نظریهپرداز شعر کودک میدانند که بین سادگی شعر و پشتسرهمچیدن کلمات بچهگانه مرز قائل میشد. بهرنگی از دسته نویسندگانی است که بنا به دوران سیاسی زمانهٔ خود و تأثیر حزب توده در ادبیات داستانی، از همهسو با ستم روبهرو شد؛ گاه از چپ بهنام همدلی و همفکری، داستان ماندگارش ماهی سیاه کوچولو را تاحد مانیفست جنبش چریکی، پایین آوردند و جنبهٔ کودکانه و ادبی آن را یکسره نادیده گرفتند و گاه دگراندیشان، او را بهدلیل اندیشه و تلاشهایش، کافر و مرتد خواندند. لیک صمد، گویی چون بیدی که از بادی نمیهراسد با گردآوریِ فرهنگ عامهٔ ملتها و قصههای مردم آذربایجان، گامی محکم در معرفی ادبیات شفاهی ایران برداشت. او افسانههای عامیانه را بنمایهٔ قصههای کودکانه کرد و از ادبیات کودکان پلی ساخت بین دنیای رنگین بیخبری، رویا و خیالهای شیرین کودکی با جهان تاریک و آگاه، غرقه در واقعیتهای تلخ و دردآور و سرسخت بزرگسالی.سال ۱۳۴۱ رئیس دبیرستانی که بهرنگی آموزگارش بود گزارشی تنظیم کرد که بهموجب آن صمد را به جرم بیان سخنهای ناخوشایند در دفتر دبيرستان و بين دبيران، از دبیرستان به دبستان منتقل کردند. یک سال بعد و درپی افزایش فعالیتهای فرهنگی، با پاپوش رئیس وقت ادارهٔ فرهنگ آذربایجان، کار بهرنگی به دادگاه کشید که البته پس از تبرئه، حکم آزادی گرفت.