وضعیت مهاجران و پناهجویان ایرانی در ترکیه

در حالی که مهاجرت ایرانیان به خارج از کشور از طریق کار و تحصیل کاهش یافته، مهاجرت از طریق پناهجویی افزایش داشته است. مدیر رصدخانه مهاجرت ایران در این زمینه می‌گوید: «مقصد بیشتر افراد در این نوع مهاجرت، اروپا و از مسیر ترکیه است.»
بنا بر گزارش «رصدخانه مهاجرت ایران»، در سال ۲۰۲۰، جمعیت مهاجران ایرانی نسبت به سال ۱۹۹۰ حدود چهار برابر شده و میزان مهاجرت ایرانیان در چهار سال گذشته رشدی سه برابری داشته است. جمعیت مهاجران با تابعیت ایرانی در ترکیه در سال ۲۰۱۹ نسبت به سال ۲۰۱۸ دو برابر بوده و در سال ۲۰۱۸ نیز در مقایسه با سال ۲۰۱۷، دو برابر افزایش داشته است.
افزایش شمار پناهجویان ایرانی خبر غافلگیرکننده‌ای نیست، اما اینکه آمار مهاجرت‌های غیرقانونی و غیررسمی از مهاجرت‌های قانونی پیشی گرفته است حکایت از آن دارد که در سال‌های اخیر، ایرانیان زیادی به نقطه‌‌ای رسیدند که رفتن به هر قیمت را به ماندن ترجیح دادند و مقصد اول اغلب افرادی که به قصد پناهندگی کشور را ترک می‌کنند، ترکیه است.
ترکیه محدودیت صدور روادید برای مسافران ایرانی ندارد و ورود به این کشور آسان است. افراد پس از ورود به خاک ترکیه و اعلام پناهندگی، در شهرهای کوچکی که بافت سنتی دارند، اسکان داده می‌شوند و تا زمانی که رسیدگی به پرونده آن‌ها کامل تمام نشده است و وارد کشور سوم نشده‌اند، پناهجو نامیده می‌شوند.
سازمان ملل در یکی از گزارش‌هایش در سال ۲۰۱۸، اعلام کرد حدود ۸۰ هزار ایرانی در کشور ترکیه در وضعیت پناهجویی یا شبیه به آن زندگی می‌کنند. این افراد اجازه کار در ترکیه ندارند و تردد و اقامت آن‌ها در شهرهای بزرگ این کشور بدون اجازه رسمی ممنوع است.
وضعیت پناهجویان ایرانی در ترکیه از سال ۲۰۱۸ به بعد، که کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل دفتر نمایندگی‌اش در ترکیه را تعطیل کرد و تصمیم‌گیری درباره پناهجویان را بر عهده پلیس و اداره اقامت ترکیه گذاشت، سخت‌تر نیز شده است.