عقل‌گریزی و خرافه‌پروری!

این مستند «اختیاریه» درباره درخت آقا بی‌گمان در رشت است، درختی كه حدود بیش از صد سال قدمت دارد و اهالی آن را مقدس می‌شمارند و برای رفع حاجات و شفای بیماران به آن متوسل می‌شوند.

گفت و گوی مهدی اسماعیلی با اهالی این منطقه را بشنوید.

در جاده رشت به ضیابر بعد از منطقه پیله‌داربن در سه راه پیربازار نزدیك روستا درختی به نام «آقا بی‌گمان» وجود دارد كه برخی از اهالی و افراد دیگر برای گرفتن حاجات و شفای بیماران به این درخت متوسل می شوند.

اما آیا این درخت واقعاً بیماران را شفا می‌دهد؟

(به طور كلی از دیدگاه اجتماعی، خرافه یك پدیده‌ی روحی و اجتماعی است كه هزاران سال پیش تا كنون چنان در ذهن بشر نفوذ كرده است كه طرز تفكر او را تحت سلطه ی خود درآورده است به طوری كه با غریزه‌ی او عجین شده است و عقل و استدلال هم قادر نیست در همه ی موارد، بر غریزه‌ی تحت تسلط خرافات پیروز شود. از این رو فرهنگ خرافات با جهل و توجیه غیرعقلانی از عملكردهای بشر همراه می‌گردد.

بررسی زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی بروز خرافات نشان می‌دهد كه بر خلاف تصور رایج، خرافات به هیچ وجه چیزی غیرطبیعی و عجیب نبوده است، بلكه با شیوه‌های بنیادین اندیشیدن و احساس كردن و به طور كلی با نحوه ی پاسخ‌دهی انسان‌ها در برابر محیط، پیوند تنگاتنگی داشته است. احتمالاً در گذشته برخی از خرافه‌ها، قسمتی از نظام گسترده‌ی اندیشه‌ها و باورها را تشكیل می‌داده‌اند اما در حال حاضر عناصر مجزا و منفردی هستند كه از راه سنت به ما رسیده اند و هنوز هم توان خود را حفظ كرده اند؛ از آن جمله می‌توان خوش شانسی، بدشانسی، آینه شكستن، نعل اسب، آب پشت سر مسافر ریختن و به كارگیری انواع طلسم ها را ذكر كرد. به تعبیری می‌توان نتیجه گرفت: قسمت اعظم خرافات جنبه‌ی فردی نداشته، بلكه از طریق اجتماع و به عنوان میراث اجتماعی به افراد رسیده است)

مجموعه مستند «اختیاریه» كاری از گروه اخلاق و زندگی شهروندی است كه روزهای شنبه، دوشنبه و چهارشنبه از ساعت ۱۶:۳۰ الی ۱۷:۰۰ از رادیو تهران پخش می شود.

رادیو تهران را در بعضی از كشورها می توان توسط گیرنده های دیجیتال و ماهواره ای بر روی ستلایت و فركانسهای زیر د