طرح انتقال آب تونل بهشت آباد (ارزیابی علمی محیط زیستی طرح‌های انتقال آب) - قسمت ۱ - خاکپور و پژوهش (بهشت آباد)

رادیو جهان‌بین، برنامه‌ی رادیو توسعه. مهندس هومان خاکپور فعال محیط زیست و متخصص دوم عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد و دکترای آب و خاک، مهدی پژوهش. در این برنامه متخصصان درباره ی طرح های انتقال آب مخصوصا تونل بهشت آباد صحبت میکنند که آب منطقه ی بهشت آباد در استان چهارمحال و بختیاری را به منطقه ی باغ بهادران در استان اصفهان منتقل می کند و قطری ۶ متری دارد و در زیر زمین در عمق ۳۰۰ تا ۱۳۰۰ متری زمین عبور میکند. در توضیحات می آید که چه بر سر مراتع در چند ده کیلومتری شعاع این تونل خواهد آمد. همچنین: ۱) به شرط های ۵ گانه ی مجمع بین المللی یونسکو برای انتقال آب بین حوزه ای پرداخته می‌شود و می‌فهمیم که این پروژه هر ۵ شرط یونسکو را رد می کند در حالی که باید تک تک این شروط برای انتقال آب وجود داشته باشد؛ ۲) اثرات زیست محیطی این تونل ها برای استان چهارمحال و بختیاری و استان اصفهان و رودخانه ی کارون و خود زاینده رود اشاره خواهد شد؛ ۳) همینطور به طرح انتقال آب غیرقانونی و غیر کارشناسی تونل گلاب پرداخته میشود؛ ۴) اثر سد زاینده رود بر محیط زیست؛ ۵) اثرات زیست محیطی پروژه های انتقال آب بین حوزه ای بر موجودات زنده در رودخانه ها؛ ۶) بررسی هزینه ی نقدی تونل بهشت آباد برای بودجه ی دولت. یعنی میفهمیم که این پروژه حجم سنگینی از بودجه را میبلعد. ۷) و در نهایت با اجرای پروژه تونل بهشت آباد آنچه از محیط زیست در مسیر تونل شامل استان چهارمحال و بختیاری استان اصفهان و -به خاطر رودخانه ی کارون- استان خوزستان باقی میگذارد بسیار فاجعه بار خواهد بود؛ ۸) اثرات اجرای این تونل و سد آن که دریاچه‌ای ایجاد می‌کند بر اقلیم استان چهارمحال و بختیاری و دیگر مناطقی که سد و تونل زده‌اند. خشک شدن اون اقلیم، کاهش بارش‌های به شکل برف، کاهش آب‌های زیرزمینی ناشی از آن، ایجاد ریزگردها به خاطر آماده شدن اقلیم و زمین برای ریزگردها و بنابراین جو استان‌های همسایه و حتی خود تهران را نیز ناسالم خواهد کرد. (قسمت ۴) ۹) مهاجرت مردم مبدا به همان‌جایی که آب منتقل شده یا به شهرهای دیگر که امکانات است و بنابراین عمیق‌تر شدن ناپایداری کل سرزمین [و افزایش نابرابری‌ها]. همچنین آقای هومان خاکپور ادامه می‌دهد که آدرس غلط دادن در بررسی مناطق توسعه نیافته کشور و همچنین مناطقی با توسعه ی بی رویه باب شده است و نمیبینند که مردم مناطق توسعه نیافته به خاطر مشکل معیشت رو به نابودی جنگل‌ها و منابع طبیعی می آورند و مناطق با توسعه ی بی رویه نیز برای برخی استانها که مقصد آب شده اند نیز خود منبع مصایب زنجیروار دیگر است. همچین بحث‌هایی در مورد امنیت غذایی و پایداری (sustainability) در کشور در اثر سیاست‌گذاری‌های محیط زیستی بحث می‌کنند. (قسمت ۴) ۱۰) اثرات تونل‌های دسترسی که متاسفانه در جوامع محیط زیستی و گزارش های زیست محیطی دیده نمیشود. (قسمت ۶) ۱۱) تا اساسا سازمان محیط زیست اولا اراده و ثانیا قدرت توقف طرح های انتقال آب را دارد؟ اگر بله تا به حال چند پروژه ی ضدمحیط زیستی را به کلی متوقف کرده است؟ ۱۲) شیطنت سازندگان و منفعت برندگان تونل در نام‌گذاری تونل بهشت آباد (انتقال آب به فلات مرکزی، به جای نام انتقال آب به اصفهان). ۱۳) فولاد مبارکه به این طرح‌های انتقال آب کمک مالی کرده. آیا این کمک فی سبیل الله هست؟ خب پول می‌دهند و انتظار دریافت آب دارند. آبی که صرفا برای شرب باید منتقل شود البته به شرط رعایت دیگر اصول یونسکو برای انتقال آب. ۱۴) حالا دارند بدون تعارف در رسانه ها هم می گویند که برای کشاورزی و صنعت استفاده می کنند. ۱۵) چرا سازمان محیط زیست به اندازه‌ای که قدرت آن که در قانون آمده است، جلوی طرح‌های مخرب محیط‌زیست را نمی‌گیرد؟ ۱۶) دکتر پژوهش در این مصاحبه می‌گوید: برای بهشت آباد دو گزارش [فرادولتی] نوشته شد که یکی گزارش سازمان بازرسی کل کشور بود، این سازمان ذی‌نفع نبود و داشت بی‌طرفانه این طرح را بررسی می‌کرد با همان دید ریزبینانه و بی‌طرفانه در این گزارش نوشته است که این طرح نسبت به دیگر روش‌های تامین آب بسیار هزینه‌بر و مخرب است. در این گزارش نوشته شده است که اصفهان نیازی به انتقال آب ندارد و از ۸۰۰ میلیون متر مکعب زاینده رود تا ۴ میلیارد م م آب چشمه‌ها و چاه‌هایی که در این استان می جوشد تا افق ۱۴۲۰ آب کافی برای شرب، کشاورزی و صنعت دارد. اما نمی‌دانیم چرا این گزارش کنار رفت ولی وزارت نیرویی که از اجرا شدن طرح سود می‌برد بر این طرح اصرار کرد. (قسمت نهم)