آشنایی با آفریقا - بسوی آفریقا _ پیشقراولان قسمت هفتم

چرا آفریقا؟ اگر طرح اولویت همکاری با کشورهای منطقه را کنار بگذاریم، بهره بردن از ظرفیت تجارت با سایر نقاط جهان مطرح می‌شود و در این بین قاره آفریقا بستر بسیار مهمی به شمار می‌آید که ایران عملا آن را فراموش کرده است. برآوردهایی که از میزان صادرات غیرنفتی ایران در سال 97 منتشر شد، نشان می‌دهد که تجار ایرانی توانسته‌اند بیش از 40 میلیارد دلار صادرات داشته باشند و همین امر تراز تجاری ایران را مثبت نگه داشت. این آمار مثبت که با وجود تحریم‌های امریکا به دست آمد، نشان داد که بازرگانان ایرانی توانسته اند راه‌هایی برای تداوم تجارت خود با کشورهای مختلف جهان و به خصوص منطقه باز نگه دارند و همین مساله بررسی فرصت‌های مغفول مانده در عرصه تجارت بین‌المللی را پر اهمیت کرد. حرکت به سمت فرصت‌های از دست رفته تجاری و شناسایی مناطق مغفول مانده و ناشناخته که تجار ایرانی‌ کمتر در آنها حضور داشته‌اند می تواند سهم تجارت جهانی کشور را در مبادلات بالا ببرد. یکی از مهمترین بازار های دست نخورده و بکر که میتوان با یک استراتژی دقیق آن را بالفعل نمود، حضور در قاره آفریقاست. قاره‌ای با ظرفیت صادراتی بسیار گسترده که به دلیل نپرداختن به آن، عملا برای صادرکنندگان ایران بکر است. آمارها نشان می‌دهد که بیش از 50 کشور آفریقایی در طول سال حدود 1000 میلیارد دلار تجارت دارند که حدود 600 میلیارد دلار آن به واردات و 400 میلیارد دلار آن به صادرات اختصاص دارد. میزان فراموشی این بازار مهم در اقتصاد ایران وقتی مشخص می‌شود که بررسی‌ها نشان از آن دارد که آمار تجارت ایران در سال با تمامی کشورهای آفریقایی حدود یک میلیارد دلار است. از این عدد 600 میلیون دلار به صادرات و 400 میلیون دلار به واردات اختصاص دارد و عملا ایران از این بازار 1000 میلیارد دلاری هیچ سهمی ندارد. بررسی وضعیت واردات کشورهای آفریقایی در سال 2018 نشان می‌دهد که این کشورها در یک سال حدود 576 میلیارد دلار واردات داشته‌اند. در بین این کشورها، آفریقای جنوبی با حدود 93 میلیارد دلار بزرگ‌ترین وارد‌کننده بوده و پس از آن مصر با 80 میلیارد دلار، ‌مراکش با 51 میلیارد دلار و الجزایر با 48 میلیارد دلار واردات قرار دارند. آمار دقیق تجارت ایران با آفریقا نشان می‌دهد که تاجران ایرانی در این سال تنها 651 میلیون دلار به آفریقا صادر کرده‌اند. مصر با واردات 215 میلیون دلار بیشترین سهم را به خود اختصاص داده و پس از آن کنیا با 137 میلیون دلار، سودان با 59 میلیون دلار و آفریقای جنوبی با 37 میلیون دلار در رده‌های بعدی هستند. به این ترتیب ایران به آفریقای جنوبی به عنوان اصلی‌ترین اقتصاد این قاره و بزرگ‌ترین واردکننده تنها 37 میلیون دلار صادرات داشته که در واردات 93 میلیارد دلاری این کشور، عملا هیچ سهمی را نشان نمی‌دهد. در کنار آن ایران به مصر بیشترین صادرات را داشته که در 40 سال قبل روابط دیپلماتیک خاصی با آن نداشته و این نشان می‌دهد که ظرفیت موجود بسیار بالاست اما هیچ‌کس سراغ آن نرفته است. هر چند اقتصاد کشورهای آفریقایی در قیاس با بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان، فاصله‌ای طولانی دارد اما این کشورها سه درصد از کل تجارت جهان را انجام می‌دهند و می‌توان برای حضور در آنها برنامه‌ریزی جدی کرد. آنچه تاکنون مانع از رشد حضور ایران در آفریقا شده است؛ نخست بعد مسافت و دشواری فراهم کردن مقدمات زیرساختی حمل و نقل در این مسیر که مانع از توسعه صادرات شده و از سوی دیگر محدودیت‌هایی مانند تعاملات بانکی و دشواری نقل و انتقال ارز. اگر بعد مسافت را در نظر بگیریم، ‌چین به عنوان اصلی‌ترین فعال در بازار آفریقا به درستی توانسته این مشکل را برطرف کند و بازاری مهم را در اختیار بگیرد. از سوی دیگر کوچک بودن بسیاری از شرکت‌های آفریقایی ریسکی که تحریم امریکا برای شرکت‌های اروپایی به وجود می‌آورد را عملا برای آنها به مرز صفر درصد می‌رساند و در کنار آن حضور بسیار محدود در بازاری بزرگ ‌می‌تواند در همان گام‌های ابتدایی برای تجار ایران تصویری جدید از ظرفیت‌های صادراتی به وجود آورد. ما از سال تا کنون 1390 مطالعات و برنامه ریزی های خود را در جهت حضور مقتدر و پر ثمر آغاز نموده و فعالیتهای اجرایی این امر را با بررسی شاخص های گوناگون برنامه ریزی نموده ایم. سال 1393 اولین فعالیتهای اقتصادی، تجاری و تولیدی و صنعتی را در آنجا آغاز و زمینه را برای حضور علاقمندان ایرانی مهیا نموده ایم.