قسمت 11 - چهارراه خطرناک تاریخ!

آیا تاریخ افسانه است یا حقیقت مطلق؟ معمای یک واقعه‌ی واحد!

پس از بررسی ۱۶ تا ۱۷ روایت متضاد و چالش‌برانگیز پیرامون کیفیت ازدواج پیامبر اکرم و حضرت خدیجه، اکنون با پرسشی اساسی روبه‌رو هستیم: آیا با این حجم از اختلاف در نقل‌های تاریخی، باید اعتبار تاریخ را کلاً زیر سؤال ببریم و به شکاکیت مطلق روی آوریم؟

عده‌ای در مواجهه با پیچیدگی‌های تاریخ، به دو مسیر کور می‌افتند: تعصب کورکورانه بر یک روایت ، یا پذیرش کامل شکاکیت تاریخی. این دو راه، ریشه در تکبر و خودپسندی انسان دارند و هر دو «کور راهند».

اما در قسمت یازدهم پادکست "اعتبار تاریخ طبری"، راه سومی را ترسیم می‌کنیم: مسیر تحقیق و رجوع به متخصص. این قسمت، الگوریتم اجتهاد تاریخی را معرفی می‌کند تا نشان دهد چگونه یک مورخ می‌تواند از میان داده‌های خام، حقایق ناب را استخراج کند. با روش‌هایی چون «تحلیل سندی و متنی» می‌آموزیم که چگونه حتی اگر در جزئیات به قطعیت نرسیم، می‌توانیم به "قدر متقن‌ها"(حقایق مسلم تاریخی) دست یابیم.

این رویکرد، حقایقی شگفت‌انگیز را درباره‌ی ازدواج حضرت خدیجه (س) و پیامبر (ص) آشکار می‌کند؛ از جمله شرافت، ثروت، و جایگاه اجتماعی بالای حضرت خدیجه و همچنین خوش‌نامی و طهارت جنسی پیامبر اکرم در دوران جاهلیت. همچنین، با رجوع به تحلیل محققان غربی مانند کارن آرمسترانگ، نشان می‌دهیم که ازدواج‌های پیامبر (ص)، از جمله وفاداری ایشان به حضرت خدیجه تا پایان عمر، دلایلی کاملاً اخلاقی و عقلانی داشته و اتهاماتی چون «ثروت‌طلبی» یا «شهوت‌رانی» علیه ایشان مردود است.

برای درک عمیق روش‌های فقاهت تاریخی و عبور از باتلاق شکاکیت، قسمت ۱۱ اعتبار تاریخ طبری را از دست ندهید!