E59 | میزگرد : توسعه صنعت فناوری بانکی گروگان شرکت‌های حاکمیتی

رادیو اینترنتی عصر پرداخت سازمان خصوصی‌سازی در خرداد سال 97، فهرست 631 شرکت‌ مشمول واگذاری در آن سال را اعلام کرد. بر اساس لیست اعلام‌شده واگذاری 48.5درصد از سهام ملی انفورماتیک ایران در برنامه سازمان خصوصی‌سازی در سال 97 وجود داشت اما این واگذاری بنا به دلایل نامشخص هنوز انجام نشده است. این در حالی است که حتی سیدمصطفی الهی، بنیان‌گذار خدمات انفورماتیک در گفت‌وگویی بیان کرده که دولتی یا خصوصی بودن این شرکت یکی از مواردی بود که آثار و تبعات بسیاری داشت. در نهایت باید به این نتیجه می‌رسیدیم که شرکت، دولتی یا خصوصی است. به همین منظور از وزارت دارایی استعلام کردیم. معاونت حقوقی وزارت اقتصاد و دارایی اعلام کرد چون از بودجه دولت استفاده نمی‌کند و اکثریت سهام آن متعلق به بانک مرکزی نیست و بخش‌هایی از آن برای بانک ملی است، بنابراین شرکت دولتی به شمار نمی‌آید. البته بانک مرکزی به لحاظ اساس‌نامه به هیچ‌وجه دنبال سود نیست بلکه به دنبال اصلاح نقطه ضعف سیستم است و از طرف دیگر باید نظارت داشته باشد تا هدف رساندن زیرساخت پرداخت الکترونیکی به سراسر کشور و تحقق کیفیت خدمات به نقطه قابل‌قبول، تحقق یابد. حال اگر به صفحه معرفی شرکت خدمات انفورماتیک سر بزنید، وظایفی فراتر از توسعه بانکداری الکترونیکی خواهید دید. این شرکت، از طراحی و تولید نرم‌افزارهای تخصصی تا ایجاد و گسترش شبکه اختصاصی مخابراتی، عرضه و تولید دستگاه‌های خودپرداز (ATM) و پایانه فروش(POS)، ارايه‌ خدمات موردنیاز بانک‌ها به‌صورت برون‌سپاری (Outsourcing) و سبد کاملی از راه‌حل‌ها، محصولات و خدمات را به مشتریان خود عرضه می‌کند. با توجه به خدمات ارايه‌‌شده از سوی شرکت خدمات انفورماتیک، از آن به عنوان بازوی فناوری بانک مرکزی یاد می‌شود. این در حالی است که این شرکت تنها وظیفه خود را اجرای سیاست‌های فناوری از سوی بانک مرکزی نمی‌داند و گاه به رقیبی برای سایر شرکت‌های فعال در حوزه فناوری تبدیل می‌شود و تا جایی پیش می‌رود که به دلیل اختلاف‌نظر با معاونان فناوری منجر به قطع رابطه آنها با بانک مرکزی می‌شود. حال اين سوال مطرح است؛ این بازوی فناوری در ادبیات مدیریتی به چه معناست و آیا این بازو در حال حاضر و با وجود مسايلی که پیش آمده عامل همکاری بوده یا ضدهمکاری و انحصارگر؟ اینکه گفته می‌شود شرکت ملی انفورماتیک به دلیل در اختیار داشتن شبکه‌های حاکمیتی نباید خصوصی شود حرف درستی نیست زيرا در زمینه خصوصی شدن شرکت مخابرات ایران نیز همین نگرانی‌ها وجود داشت که در نهایت با اتفاق‌نظر در خصوص برخی موضوعات حاکمیتی، این شرکت خصوصی شد. باید بپذیریم شرکت‌های زیرمجموعه شرکت ملی انفورماتیک به دلیل در اختیار داشتن شبکه‌های شتاب و شاپرک، درآمد بسیار زیادی از این محل دارند؛ به نحوی که حتی مدیران این شرکت‌ها، ارايه‌ خدمات به بانک‌ها در حوزه‌های کربنکینگ و سرویس‌های دیگر را چیزی جز دردسر نمی‌بینند و حاضرند تمامی این‌ها را واگذار کنند. البته در این موضوع نیز اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. موضوع مهم دیگری که شاید با خصوصی شدن این شرکت، بالاخره گره مشکل آن باز شود اصلاح نظام پرداخت کارمزد است زيرا به اعتقاد کارشناسان تا زمانی که بانک مرکزی از محل کارمزدها درآمد دارد، بازنگری در مدل فعلی کارمزد امکان‌پذیر نخواهد بود. در مجموع، این میزان مقاومت در مخالفت با خصوصی شدن یک شرکت دولتی، آن هم در شرایطی که دولت، تصمیم به واگذاری امور به بخش خصوصی دارد، منطقی به نظر نمی‌رسد. سوال این است که مگر در این شرکت‌ها چه منافعی جز نگرانی‌های امنیتی نهفته است (هرچند آنها نیز قابل حل هستند) که در برابر واگذاری شرکت ملی انفورماتیک این همه مقاومت وجود دارد؟ از این‌رو، در این میزگرد آنلاین از سلسله نشست‌های تخصصی بانکداری و اقتصاد دیجیتال که با موضوع «توسعه صنعت فناوری بانکی گروگان شرکت‌های حاکمیتی» با حضور مسعود داوری‌نژاد، رييس سابق هیات مدیره شرکت خدمات انفورماتیک و حسن علایی، عضو هیات عامل و معاون واگذاری سهام و بنگاه‌های سازمان خصوصی‌سازی برگزار شد، این موضوع که چگونه توسعه فناوری بانکی، گروگان شرکت‌های حاکمیتی شده، موردبحث و تبادل‌نظر قرار گرفت. مشروح این گفت‌وگو، پیش‌روی شماست. حامی این میزگرد، شرکت به‌­پرداخت ملت است.