خطا؟ یا ختا (=خطا=سرزمین ختن) در شعر حافظ.

https://www.youtube.com/watch?v=JtXFGwWmc2Y حافظ منظور خودش رو در سخنش پنهان می‌کرد. گاهی در قالب استفاده از چیزی شبیه به API از تعابیر موجود در شعر و ادب فارسی استفاده می‌کرد، گاهی در قالب ایستر اگگ، در فیلم و بازی، منظور خودش رو در بخشی از شعرش؛ پنهان می‌کرد. این جلسه می‌خواهیم راجع به دو تا خطا در شعر حافظ صحبت کنیم. یکی خطا به معنی اشتباه. و دیگری ختا، در اشاره به سرزمین ختن، که آهوی مشک بار داره. که از خون دل اون آهو، نافه بدست میاد. و حافظ مطالب مربوط به نافه‌ی آهو رو هم در شعرش پنهان کرده بود. ما اینجا به خطای پنهان و خطای آشکار حافظ می‌پردازیم. یکی از این خطاها با ت دو نقطه هست، که البته با «ط» دسته‌دار هم می‌نویسند. حافظ می‌گفت من خون دل می‌خورم. و مثل آهوی ختن، مثل آهوی ختا، خون دلم رو تبدیل به نافه می‌کنم. در گذشته معتقد بودند نافه یا مشک، از طریق خون دل خوردن آهو بدست می‌اومده. از طریق خون در دل گره زدن، از طریق ِخون در دل افتادن ِ آهوی تتار. حافظ به نتیجه رسیدن خودش بعد از خون دل خوردن فراوان رو؛ به نافه‌ی مراد تشبیه می‌کرد. مثل مکانیزمی که به باور گذشتگان در وجود یا در طبیعت آهو بود. این موضوع توی شعر حافظ، در قالب نافه یا خون دل، یک فریم‌ورک هست. یک چارچوب شعریه. چنین استفاده‌ای و چنین تعبیری که شخص مثل آهوی تتار از خون جگر، نافه بپرورونه، تقریباً در شعر فارسی وجود نداره. منظور شعرا از خون دل خوردن و رسیدن به نافه یا نافه‌ی مراد این بوده که، در ازای یک راه سخت یا انجام یک کار سخت، به نتیجه‌ی مطلوب برسند. به قول حافظ به قول مطرب و ساقی: "عجیب اینه هر چقدر که حالم بدتره، کارم بهتره". (حافظ وقتی می‌خواست بگه یک ترانه‌ای می‌خوندند که منظوری که حافظ داره رو در اون ترانه بیان کرده بودند، می‌گفت: "به قول مطرب و ساقی") خون دل و نافه توی شعر فارسی تقریباً همین معنی رو میده، کار سخت، نتیجه‌ی مطلوب. خون ِ دل و در نهایت، نافه‌ی مراد. حافظ یه جورایی درباره‌ی چنین تعارضی با واژه‌ی «خطا» در هر دو معنی که ذکر کردیم، صحبت می‌کنه پس وقتی ما به کلمه‌ی «خطا» در شعرحافظ برخورد می‌کنیم، باید توجه داشته باشیم که این عبارت ممکنه به این دو مورد اشاره داشته باشه. یکی اشتباه. دیگری ختن. اما چنین تفسیری درباره‌ی روش شناخت حافظ، به این شکل وجود نداشته. خود حافظ نمی‌خواسته کسی معنی سخنش رو متوجه بشه: ماجرای دل خون گشته نگویم با کس زانکه جز تیغ غمت نیست کسی دمسازم. یعنی از جزئیات روش شناخت خون دل با کسی صحبت نمی‌کرده.