تامین مالی کسب وکارهای نوپا در ایران در پنل سوم هم که با مدیریت شهرام شریف از روزنامه‌نگاران با سابقه، برگزار می‌شد، شهاب جوانمردی مدیرعامل فناپ، علی فیاض‌بخش مدیرعامل حرکت اول، سعید رحمانی مدیرعامل سرآوا و رضا زرنوخی مدیرعامل صندوق مالی و توسعه تکنولوژی ایران و رییس انجمن وی سی ها به بحث و تبادل نظر درباره تامین مالی کسب و کاهای نوپا در ایران پرداختند. شهاب جوانمردی، (مدیرعامل شرکت فناپ ): امید به گسترش بازار فناوری باعث شده همه گمان کنند که این بازار در دنیا و غرب جدی و بزرگ است. بزودی در ایران قسمت عمده‌ای از بازار را استارتاپ‌ها به خود اختصاص می‌دهد. سرمایه‌گذاری در حوزه استارتاپها، عددی زیر 100 میلیارد تومان است. همه ما امید به بازار خیلی بزرگتری در افق 10 ساله داریم. در دنیا حوزه خدمات 80 درصد حوزه GDP را تشکیل داده اما در کشور ما حوزه خدمات کمتر از 50 درصد GDP است. وی ادامه داد: این فاصله نشان می‌دهد که سرمایه‌گذران ما با چه امیدی وارد این عرصه می‌شوند. عملا سه ضلع این مثلث همه یا در کم کاری هستند یا در مراحل اولیه. الآن سرمایه گذاران سنتی یا اصلا در این فضا نیستند یا خیلی اندک سرمایه وارد کردند چون به دلیل عدم شناخت، گمان می‌کنند این حوزه ریسک پذیر و خطرناک است. جوانمردی گفت: جامعه استارتاپی و فعالان این حوزه در حوزه فرهنگ‌سازی و جذابیت‌های آن تمایل نشان داده‌اند با اینکه کارهایی انجام شده کافی نیست. روش موفقیت یک کسب‌وکار در همه کسب‌وکارها یکسان است ولی این حوزه موارد اضافی مانند دانش و تکنولوژی و ... هم دارد. جوانمردی درباره تقابل جامعه استارتاپی و سرمایه‌گذاران سنتی گفت: جامعه استارتاپی باید دست سرمایه‌گذار سنتی را بگیرد و وارد این حوزه کند. بینانگذار و سیاستمداران باید اطمینان خاطر برای سرمایه‌گذار سنتی را فراهم کنند تا نگران تهدید و مشکلات اقتصادی و سیاسی نباشند. ما در یک اقتصاد آزاد شاهد این هستیم که سرمایه به دنبال بهترین فرصت‌ها می‌گردد و جذب آن می‌شود. وی ادامه داد: ما فرصت‌هایی داریم که ممکن است سرمایه‌گذار بیرونی به آن علاقه‌مند شود. قوانین تعیین می‌کنند که این سرمایه‌گذار می‌تواند وارد شود یا نه. در لایه اول تصمیم‌گیری، آنچه درباره دیگر صنایع سرمایه‌گذاری داریم در این حوزه هم باید داشته باشیم. ما در این حوزه تاثیرگذاری‌های اجتماعی و فرهنگی بیشتری داریم. بنابراین قوانین خاص‌تری نیاز داریم چون اقتصاد دیجیتالی شرایط خاص خودش را دارد. سید سعید رحمانی (مدیرعامل سرآوا): برای سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها قوانین موجود در بخش تجارت کارساز نیست به همین دلیل امسال شاهد آن بودیم که قوانین ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه زیر نظر سازمان بورس و با کمک معاونت علمی و دیگر دستگاه‌ها تدوین شد و نخستین صندوق‌ها تشکیل شدند. رحمانی در پاسخ به این پرسش که چرا جریان سرمایه داخلی و سرمایه‌گذاران سنتی هنوز به بخش استارتاپ‌ها متصل نشده گفت : اتفاقا ما در سرآوا جذب سرمایه را از بخش سنتی آغاز کردیم و بانک تجارت، بانک سامان و خاورمیانه از جمله آن‌ها بودند. ما این سرمایه‌ را در شرایط تحریم جذب کردیم. رحمانی بزرگترین خلا و مانع را در این حوزه نبود امنیت خاطر دانست و ادامه داد: نبود فضای امن کسب و کار و فقدان شفافیت و نبود قانون در زمینه سرمایه‌گذاری در عرصه استارتاپ از دیگر موانع مهم کسب‌و‌کارهای نوپا هستند. وی ادامه داد: مسایل پیش آمده در شبکه‌های اجتماعی برای جامعه استارتاپی باعث مخدوش شدن فضای امن برای فعالان اکوسیستم و سرمایه‌گذاران می‌شود، وقت و تمرکز آنها را هدف می‌گیرد و برهم می‌زند . باید با شفاف‌سازی آگاهی‌های مورد نیاز امنیتی کارآفرینان را افزایش داد اما نه با ایجاد هراس و بدبینی. رحمانی با اشاره به اینکه استارتاپ‌ها در مراحل اولیه رشد نیاز به جذب سرمایه ندارند و باید توسط سرمایه خود کارآفرینان رشد کنند گفت: بهترین استارتاپ‌های ایران مسیرهای اولیه رشد را با سرمایه شخصی طی کرده‌اند و در مراحل نهایی به سراغ سرمایه‌گذار آمده‌اند. وی درباره جذب سرمایه‌های خارجی از سوی شرکت پامگرنت در سرآوا نیز گفت: ما تا قبل از برجام تمرکزمان روی جذب سرمایه‌گذار داخلی بود ولی بعد از برجام ما به دلیل نیاز به جذب تجربه و دانش فنی سرمایه‌گذار خارجی جذب کردیم که یک سرمایه گذاری 200 میلیون دلاری به همراه تاکید بر انتقال دانش فنی وتجربه مدیریتی بود. این سرمایه‌گذاری در شرایطی صورت گرفت که اکثریت سهام همچنان در اختیار سهامداران ایرانی باقی مانده است. رضا زرنوخی( رییس صندوق مالی توسعه تکنولوژی ایران و رییس انجمن وی‌سی‌ها ): بحث تامین سرمایه برای استارتاپ‌ها خیلی پیچیده است. ابزار سرمایه به تنهایی کافی نیست و تضمینی وجود ندارد بلکه نیاز به هوشمندی و همراهی با تیم‌های استارتاپی دارند. وی ادامه داد: هنوز به قدر کافی نتوانستیم موفقیت‌های این اکوسیستم را برای سرمایه‌گذاران به تصویر بکشیم. اگر تعداد بیشتری از موقعیت‌ها را نشان دهیم سرمایه‌گذار بیشتری جذب می‌شود و این فرصتی در این حوزه است. زرنوخی گفت: انتظارات از طرف سرمایه‌گذاران خیلی بالا می‌رود و این یک تهدید محسوب می‌شود. افرادی که خیلی پول دارند به این اکوسیستم حسادت می‌ورزند و برای همین انگ و تهمت می‌زنند چون نمی‌توانند مانند این حوزه رشد کنند. به نظر می‌رسد ما نیاز به سرمایه‌گذران خارجی نداریم اما در مراحل تصمیم‌گیری پروسه کمی طولانی شده و استارتاپ‌ها فکر می‌کنند سرمایه‌گذار خارجی بهتر عمل می‌کند. اما الان پول سرمایه در کشور وجود دارد و نیازی به سرمایه‌گذاری خارجی نداریم. رییس انجمن وی‌سی‌ها ادامه داد: باید دقت کرد بخش سرمایه‌گذار ترسو و محافظه کار است و بحث امنیت خیلی مهم است. اکوسیستم خودش می‌تواند ضربه‌گیر پالس‌های منفی باشد و می‌توانیم اخبار منفی را منعکس نکنیم و با حوصله حرکت کنیم. قانونگذار هم باید اطمینان را برای سرمایه گذاران ایجاد کند تا حمایت خود را کامل کنند و معاونت علمی ریاست جمهوری و سازمان بورس و ... در تلاش برای وضع این قوانین و ایجاد اطمینان خاطر هستند. کل قابلیت‌های اکوسیستم را روی حوزه IT متمرکز کرده‌ایم. ما باید کمک کنیم تا اکوسیستم متوازن رشد کند. دورهمی و همایش یلدای کارآفرینان استارتاپی با امضای میثاق نامه فعالان این اکوسیستم همراه بود. در این میثاق‌نامه کارآفرینان خواستار ایجاد فضای امن برای ادامه فعالیت خود شدند و خود را متعهد به حفظ امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دانستند. منت میثاق‌نامه بدین شرح است: «جمع گرم ما در این زیست‌بوم، معنی کارآفرینی استارتاپی را تلاش شبانه روزی و جهادگونه در اقدام و عمل به اقتصاد مقاومتی درجهت رفع بزرگترین معضل کشور که بیکاری جوانان لایق این مرز و بوم است می‌داند و در این راستا، قدم‌های استواری در این سال‌ها برداشته است. ما تلاش های خود را در جهت ارتقای بهره‌وری بر پایه دانش و نوآوری که منجر به رشد و توسعه اقتصاد ایران اسلامی عزیزمان می‌شود دانسته و به دور از حرافی، تهمت و سیاست‌ورزی با حفظ وحدت از رقابت‌های سالم اقتصادی در فضایی شفاف استقبال می‌کنیم. از بزرگان، مسیولان و دلسوزان نظام که همیشه حامی این جوانان بی‌ادعا بوده‌اند، می‌خواهیم همچنان حامی ما باشند و موانع داخلی و تهدیدها را از مقابل رشد کسب و کارهای نوپای ملی ما که در دوران تحریم‌های ظالمانه و با اتکا به جوانان و سرمایه داخلی شکل گرفته‌اند برداشته و اطمینان خاطر داشته باشند که ما نیز با تمام وجود، خود را متعهد به استقلال و پایبند به حفظ امنیت ملی کشور عزیزمان می‌دانیم.»