تقسیم بندی عوامل موجه کننده جرم - اضطرار

تقسیم بندی عوامل موجه کننده جرم:

1. اضطرار
2. حکم قانون
3. امر آمر قانونی
4. عملیات پزشکی
5. عملیات ورزشی 
6. دفاع مشروع

این تقسیم بندی اختلافی است و مورد توافق حقوق دانان نیست. از جمله اضطرار ، به این معنی که بعضی حقوقدانان اضطرار را موجه کننده جرم و بعضی دیگر اضطرار را رافع مسئولیت کیفری می‌دانند.

اضطرار به دو بخش شرایط اضطرار و آثار اضطرار تقسیم میشود. ماده 152 ق م ا مصوب 1392

اضطرار در معنای واقعی یعنی شخص در شرایط بیچارگی و درماندگی قرار میگیرد. طبق قاعده فقهی "الضرورات تبیح المحضورات" اگر در شرایطی قرار گرفتیم که چاره‌ای نداشتیم عمل قبیح ، مباح می شود. مثلا اگر شخصی از تشنگی در شرایط مرگ بود شراب بر او مباح می‌شود. بنابراین قانونگذار می پذیرد که اگر شخصی در شرایط اضطراری قرار گرفت این موضوع را لحاظ کند. مثلا اگر شخصی فرزندش به علت بیماری در حال فوت بود و پول هم نداشت حال اگر والدین او از داروخانه‌‌ای که این دارو را دارد سرقت کنند ، این سرقت جرم تلقی نمی‌شود. زیرا فلسفه مجازات این بود که رفتاری مستوجب جزا است که از نظر جامعه ناپسند باشد ، در این شرایط اضطراری که مثال زده شد رفتار والدین از نظر عموم نه تنها شایسته سرزنش نیست بلکه رشادت تلقی میشود. مثال دیگر اینکه در شرایط زلزله با کلنگ دیوار همسایه را خراب کنید و برای نجات خود وارد حریم همسایه شویم ، از نظر جامعه این کار موجب سرزنش نیست بلکه نجات جان فرد....