یادداشت های زیرزمینی

بر یادداشت‌های زیرزمینی تفسیرهای زیادی نوشته شده است. داستایوفسکی در این رمان یک شخصیت نمادین خلق می کند. مرد زیرزمینی قهرمان نیست. او برای رسیدن به ایده‌ها و آرمان‌هایش ناتوان است. او سرشار از تناقض و به‌عنوان فردی تحقیر شده در اجتماع شخصیت‌پردازی شده‌است. او به درون خود می‌رود تا خودش را بیابد. در این اثر ما دیگر با اشرف مخلوقات رو به رو نیستیم. انسان به دنبال ارضای امیالش است و بس هرچند این امیال ویرانگر باشند. مرد زیرزمینی با انکار مداوم خود سعی در نفی همه چیز دارد. او تعلق به دنیایی که در آن زندگی می کند ندارد. یک پوچی مطلق که نشان از خودآگاهی دارد. دنیا هم او را نمی بیند. اسم داستان نیز بر همین اساس است.