گالاجار نویسنده: ابوذر جعفری داستان کوتاه ترکی یازیچی: ابوذر جعفری تورکجه قیسا حکایه متن داستان: گالاجار ابوذر جعفری اوچوموزه، باهارین ایلکین گون‌لری‌نین بیرینده، گزمه‌یه چیخمیشدیق. دینج بیر چمن‌لیک تاپیب، اوتراق ائتمیشدیک. رحیم‌له ممّدین شطرنج اویناماسی تازا باشلامیشدی. من اویون ایزله‌مه‌یی سئومه‌دییمچین اوتوردوغوم یئردن قالخیب، اونلاردان آیریلدیم. تک باشیما آددیملاماق کونلومه دوشموشدو. گالاجارین کوللوغا گیردیم. بیر آن غریبه سس‌لر ائشیتدیم. اوز دوست‌لاریمین سسینه بنزه‌میردی. هوولناک سس گلن طرفه یونلدیم. کوللوغون چیر-چیبیق‌لارینی اویان-بویانا وئره‌رک ایره‌لی‌له‌ییردیم. آیاق‎قابی‎لاریمین ایچی سو ایله دولوب آغیرلاشمیشدی؛ ایره‌لی‌لدیکجه سس‌لری داها آییرد ائشیدیردیم. کوللوقدان چیخیب آچیق بیر چمنلییه کئچدیم. گوزومون اونونده‌کی‌ اینانیلماز بیر صحنه ایدی. اوزون بوز رنگلی عبالی، باشیندا یاشیل بورک، اونون قیراغینا آغ باش شالی ساریلمیش، آیاق‌لارینا چاریق گئیمیش بیریسی دایانمیشدیر. اوندان بیر آز آرالی، قارشیسیندا گئییم‌لری اونا بنزر، تکجه عباسی‌نین رنگی قارا اولا، دولو و ایری بدنلی بیر نفر داها واریدی. بوز رنگلی عباسی اولان اللرینی هاوایا قالدیرمیش، منیم سئودیییم شعرلردن بیرینی اوجا سسله اوخویوردو: دریای محیط جوشه گلدی کوون ایله مکان خروشه گلدی سر ازل اولدو آشکارا آشیق نئجه ائیله‌سون مدارا گوزلریم حیرتدن آز قالا یئریندن چیخیردی. بو شاشدیریجی صحنه‌نین اونونده آغزیم تعجبدن آچیق قالمیشدی. اولان به! بو نسیمی دیر کی!! سئودیییم، اونا همیشه حیران اولدوغوم شاعیر! ایندی اونو بوردا، تیکان‍تپه‌نین گالاجار باغیندا گوروردوم!! اوره‌ییم چیرپینا-چیرپینا یاخینلاشدیم. نسیمی‌نین قارشیسینداکی منه ساری دونوب «یاخشی کی گلدین» دئدی. ائله اورادا یئریمده دونوب قالدیم. اوزومو ایتیرمیشدیم. اللریمله گوزلریمی اووشدورماغا باشلادیم. گوزلریمی آچدیغیم آن نسیمی یوخ اولوب، تکجه او بیریسی قالمیشدی. «نَ....نَ...سیمی ه‌ه‌ه‌هانی؟» سوروشدوم. - گئتدی حلبه؛ یقین کی سن بیلیرسن اوردا باشینا نه گله‌جک؟ - سن کیمسن؟ - شاه خندان ، نسیمی‌نین قارداشی. - من هاردایام؟ بو غریبه احوالات نه‌دیر باشیما گلیر؟ - سن زامانسیز دونیایا گیریبسن یوسوف! ایندی گور نه دئییرم؛ قارداشیمی نه قدر سئودییینی بیلیرم. حلبه گئدیب اونو قورتارمالیسان! - من!؟ حلبه!؟ - هه! سن. او چایا باخ! دونا چایی دیر. چایین او الینده کوراوغلو گیل بیر ساواش اورتاسیندادیرلار. او اَله کئچیب کوراوغلودان یاردیم آلمالیسان. شاه خندان الی ایله گوستردییی سمته باخدیم. اوردان قیلینج‌لارین چاخناشما سسی گلیردی. قارالتی‌لار گورونوردو. شاه خندانا ساری دوندوم، آنجاق او دا یوخ اولموشدو. یاری یوخو-یاری اویاغا بنزر دورومدایدیم. اختیارسیز چایا ساری قاچدیم. شالواریمین اته‌یینی چیرمامالامیش، آیاق‌قاب‌لاریمی چیخارتمامیش، چایین سرین سویونا گیردیم. او اله کئچدیم. بیر کوللوغا دوشوب سونرا چیخدیم. گوزومون اونونده مینیاتور تابلولارینا بنزر ساواش صحنه‌سی ظاهر اولدو. اینانیلماز ایدی. اونلارجا بلکه ده یوزلرجه آتلی بو بویوک مئیداندا بیری بیری ایله چیرپیشیردیلار. بیر آن ووروشما صحنه‌سیندن یوغون بیغلی، پهلوان دوروشوقلو بیر آدام ائشیگه چیخیب منه ساری گلدی. بدنیم تیتره‌مه‌یه دوشدو. گوزلری قان چاناغینا دونموشدو. «کیمسن؟ بوردا نه ائدیرسن؟» دئدی. سسی‌نین اوجالیغیندان قولاق‌لاریم زینگیلده‌دی. - آدیم یوسوف دور. منی شاه خندان بورایا یوللاییب. کوراوغلودا ایشیم وار. - ها! بیلدیم. گوزله‌ییردیم سنی! کوراوغلو ائله اوزومم. قورخو حیسسیم گوزل دویغویا چئوریلدی. ایل‌لر بویو داستان‌لارینی آشیق فرمان کیمی‌لردن ائشیتدیییم کوراوغلو، قیرآتی‌نین بئلینه مینمیش، منیم اونومده ایدی! گوزلریمین بولاغی یاشارمیشدی. - کوراوغلو! نسیمی حلبه گئدیب. اونون حیاتی خطر ایچینده دیر. قورتارمالی‌ییق اونو! کوراوغلو بیغ‌لاری‌نین اوجونو بورا-بورا فیکیرله‌شیب، اوجا سس‌له نعره چکدی؛ اللریمله قولاق‌لاریمی توتوب، گوزلریمی یومدوم. نعره‌سیندن هر یان تیتره‌دی. دلی‌لر نعره‌نی ائشیتدیکده ساواش مئیدانیندان چیخیب، کوراوغلونون ساغ-سولونو آلدیلار. کوراوغلو آتدان اَییلیب، الینی بئلیمه آتیب، منی یئردن قووزاییب، قیرآتین بئلینه، اوز آرخاسینا میندیردی. دوشمه‌ییم دئیه، تئز قول‌لاریمی کوراوغلونون بئلینه دولاماق ایسته‌دیم؛ آنجاق اللریم بیربیرینه قوووشمادیلار؛ ائله‌بیل قوجامان بویوک بیر آغاجی قوجاقلاماغا جان آتیردیم. یوللاندیق، ساغ-سولوموز و آرخامیزجا دا دلی‌لر گلیردیلر. کوراوغلو قیرآتی چاپدیرماغا باشلادی. بوتون وجودومداکی قورخولار توکولمک حالیندایدیلار. گئتدیکجه بو زامانسیز دونیا خوشوما گلیردی. «هارا گئدیرک کوراوغلو؟» سوروشدوم. - آصلاندورا! عابباس میرزا روس‌لارلا ساواشماقدا! ایلک اونجه اونا یاردیم ائتمه‌لی‌ییک؛ سونرا حلبه دوغرو گئدریک. عابباس میرزا!؟ قاجار دونمینه گئدیرم. یول اوزونو دوشونورم: بئینیمده چوخلو سورغولار گزیشیردی؛ عابباس میرزایا یاردیم ائده‌بیله‌جه‌ییک‌می؟ یانی تورکمنچای، گولوستان سوزلشمه‌لری‌نین قارشیسینی آلیب، تورپاق‌لاریمیزی بولمکدن قورتارابیله‌جه‌ییک‌می؟ دوشونورکن آصلاندوزا چاتدیق؛ دهشتلی منظره گوزوموزون اونونه چیخدی. مین‌لرجه ال-آیاقسیز، باشسیز جسدلر، یاندیریلمیش ارابه‌لر و چادیرلار اویان-بویانیمیزدا گورونوردو. آیاق اوسته تکجه قالان بیر چادیرین اونونده، اوزون ساققاللی آدام، الینده لوله‌لنمیش کاغاذ، محزون و سوسموش دایانمیشدی. کوراوغلو بو آداما چاتدیقدا آتدان دوشوب منی ده آشاغی ائندیردی. اوزون ساققاللی کیشی‌یه :«عابباس میرزا! ائله‌بیل گئجیکدیک!» دئدی. هه! او عابباس میرزا ایدی! قاجار دوورانی‌نین ضیالی و باش‌بیلن شاهزاده‌سی! عابباس میرزا گوزلری دولو بیزه باخیب «تهران سارایینداکی اعیان‌لار آرخامی بوشلادیلار؛ یالنیز قالدیم. مقاوله‌نی باغلاماسایدیم بوتون ایران الدن گئتمیشدی» دئدی. سونرا داوامیندا « گوره‌سن روس‌لارا وئردیییمیز تورپاق‌لارین باشینا نه گله‌جک؟» سوروشدو. اوچوموز ده بو دورومدا کوورلمیشدیک. بو تورپاق‌لارین باشینا نه گله‌جه‌یینی من یاخشی بیلیردیم. گوزومون اونونده ائو ائشیک‌لریندن دیدرگین دوشوب سیبری‌یه سورگون گونده‌ریلن آدام‌لار سیرالانیردیلار. اوز اوزومله: «جانین ساغ اولسون عابباس میرزا!» دئدیم. سول چیینیمده آغیرلیغی دویدوقجا اوزومه گلیب، عابباس میرزانین الینی چیینیمده گوردوم. منه «یوسوف! منده سیزینله حلبه گلیرم.» دئدی. عابباس میرزا منیم آدیمی هاردان اویرنمه‌یینه چوخ تعجبلنمه‌دیم؛ اونسوزدا بورایا قدر غریبه شئی‌لر چوخ گورموشدوم؛ زامانسیز دونیانین غیری عادی‌لیینه آلیشمیشدیم. *** قیرآتین بئلینده منله کوراوغلو، یانیمیزدا عابباس میرزا بوز آتینا مینمیش چاپیردیق. آرخامیزدا کوراوغلونون دلی‌لرینه، قاجار عسگرلری ده قوشولموشدولار. آذربایجان سرحدلرینی آشارکن چالدیران دوزلوک‌لرینده بویوک بیر ساواشین کناریندان کئچیردیک. بیر یاندا باش‌لاریندا قیرمیزی پاپاق‌لاری اولان عسگرلر، اوبیری یاندا عثمانلی بایراغینی داشییان اوردو واریدی. ایچیمدن درین بیر آه قوپدو. بو شاه اسماعیلین عثمانلی‌لارلا ساواشی ایدی. بیز قاجار دونمیندن صفویه‌لره قدر گئری قاییتمیشدیق. عابباس میرزا منه ساری دونوب:« بودور باخ! بویله ساواش‌لارا گیرمه‌سه‌یدیک ایندی روس‌لارا یئنیلمزدیک!» دئدی. اوچوموزه اوره‌ییمیز سیخیلا-سیخیلا بو ساواش صحنه‌سینی نظاره ائدیردیک. من اونلارا «بیر ایش گورمه‌لی‌ییک! بو ساواشا سون قویمالی‌ییق!» دئدیم. اونلار منیم سوزومو تصدیق‌له‌ییب، ساواش مئیدانینا طرف گئتمک ایسته‌دیلر. ائله بو آن آرخامیزداکی اوجا قایانین اوستوندن گلن سس هامیمیزی دایاندیردی: « دایانین! دایانین!» باشیندا بویوک پاپاغی اولان، اوزون عبالی بیریسی قایادان آشاغی ائنیردی. کوراوغلو اونو گوررکن: «شاه اسماعیل! شاه اسماعیل!» باغیردی. بو یاشانان صحنه‌لره هئچ ده تعجب‌لنمیردیم، هر آن اونلارجا شاه، شاهزاده، شاعیر و باشقالاری تاریخ ایچیندن چیخیب بو زامانسیز دونیایا گیره بیلردیلر. ایندی نه یاخشی کی بیر شاعیر شاه اونوموزه چیخمیشدی. شاه اسماعیل منه: «یوسوف! من ده سیزینله گلمه‌لی‌یم! نسیمی منیم ان سئودیییم شاعیردیر.» دئدی. شاهین بو سوزونو یاخشی آنلاییردیم؛ ختایی‌نین شعرلرینی اوخویاندا اونون، نسیمی، فضل الله نعیمی ، و حروفیه‌یه اولدوغو علاقه ایزلرینی گورموشدوم. من ده « سیزین بیزیمله حلبه گلمه‌نیز چوخ یاخشی اولار، آنجاق بو ساواشا سون وئرسه‌نیز داها یاخشی اولمازمی؟» دئدیم. - بو ساواش داها بیتیب؛ بیز یئنیلمیشیک. تکجه شهیدلریمیزین قویلاماغی قالیبدیر! دردلریمی تزه‌لندیرمه! حلبه دوغرو گئتمه‌ییمیز گرکیر. من کی یانیلدیم؛ اولابیلسین کی نسیمی‌نی قورتارماغیمیزلا، اوندان سونراکی تاریخ ده دَییشسین! *** سوسوز بیر باییردا، گونشین ایتی ساچملاری آلتیندا، آت‌لار بئلینده یولوموزا داوام وئریردیک. هامی دالغین گورونوردو؛ ائله بیل شاه اسماعیلین سوزلری اونلاری فیکره دالدیرمیشدی. عراق باییرلارینی سووشوردوق. شاه اسماعیل بیزه قاتیلاندان سونرا، اوردوموزا قیزیل‌باش‌لاردا قوشولموشدولار. عظمتلی بیر اوردو اولموشدوق. اونده شاه اسماعیل، عابباس میرزا، کوراوغلو و من، آرخامیزدا چنلی‌بئلین دلی‌لری، قاجار عسگرلری و قیزیل‌باش‌لار. اوزاقدان بیر آوادانلیق گورونوردو. بیر گوز قیرپیمیندا آوادانلیغین ایچینه کئچدیک. شهرین اهالیسی بیزی گوردوکده ائولره کئچیب، قاپی پنجره‌لری اورتوردولر. خیاوانداکی تابلولارین بیرینده عربجه یازیلمیش «کرکوک» آدینی اوخویا بیلدیم. گئنیش بیر مئیداندا دایاندیق، آتدان دوشوب آچیق اولان بیر دوکانا گیردیم. ایچه‌ری‌ده‌کی‌لر مندن قورخوب چکینیردیلر. اوجا بویلو، اورتایاشلی بیری دوکانین کونجونده سیغینان‌لار آراسیندان چیخیب گوزلریمین ایچینه باخدی. نئچه ثانیه ایکیمیزده یئریمیزده قورو آغاج کیمی قورویوب بیربیرمیزه باخیردیق. بو سکوتو سیندیردیم: - هانسی ایلده‌ییک؟ - 1310 قمری تئز حیسابلادیم. بیز عثمانلی‌لار دونمینده کرکوک شهرینه چاتمیشدیق. ایسته‌ییردیم اوجا بویلو کرکوک‌لو تورکمنه «هله یاخشی گون‌لرینیزدیر؛ گله‌جک‌ده عثمانلی‌لار گئدیب سیزده اوزگه‌لرله باش‌باشا قالاجاقسیز.» دئیَم، آنجاق دئمه‌دیم. دوکاندان هووله‌سک چیخیب چیخدیم. اوردوموز مئیدانی سووشوب سول الده‌کی خیاوانلا گئدیردی. خیاوانین قالدیریم‌لاریندا قاچماغا باشلادیم. تورکمن کرکوک‌لونون سسینی آرخامجا ائشیدیردیم: «دئمه‌دین کیمسن؟ هاردان گلیب هارا گئدیرسن؟» دایانیب آرخاما باخیب: «آذربایجانلییام، حلبه گئدیرم» دئدیم. دونوب یئنه ده قاچدیم. اوردوموزون باش حیصه‌سینه چاتدیم. اوجا سسله کوراوغلونو چاغیردیم. وئجسیز-وئجسیز دونوب منه باخدی. لاپ یانینا یئتیشدیم. - نه‌دن منی گوزله‌مه‌دیز؟ یئرده قالماغیمی ایستیردیز ها؟ کوراوغلو زهملی باخیشی ایله برابر الینی آتیب منی قیرآتین بئلینه قالدیردی... *** آی ایشیقلی گئجه‎ده اوزاقدان گورونن باغدادا یاخینلاشیردیق. ماراقلی ایدیم کی هانسی زاماندا شهره گیرمه‌ییمیزی بیله‌م. ائنلی آسفالت اولونموش بیر جادانین قیراغیندا باغدادا دوغرو گئدیردیک. جاداداکی ماشین‌لار سورعتله کئچیردیلر. بعضی‌لری ده یاواشلاییب حتی ساخلاییب سونرا ایچینده‌کی‌لر بیزه شاشقینجاسینا باخیردیلار. بیر آن اونوموزده چوخلو حربی ماشین‌لار، تانک‎‎‎‎‌لار و چوخ ساییلی عسگرلر ظاهر اولوندولار. عربجه بیر شئی‌لر دئییب باغیریردیلار؛ بیزی دایاندیرماغا چالیشیردیلار... ... بیلمیرم نئجه او دووار کیمی دایانان عراق عسگرلریندن کئچمیشدیک، هر حالدا باغدادین خیاوان‌لاریندا ایره‌لی‌له‌ییردیک. صدام حسین‌ین بویوک شکیل‌لری اوجا تیکینتی‌لردن آسیلی ایدی. خیاوانین اورتاسیندا هئچ گوزله‌مه‌دیییم شخص قارشیمیزا چیخدی؛ قولتوغو آلتیندا دورد-بئش کیتاب، باشیندا قارا رنگلی بورک، بوز کت شالوارلی محمد تقی ذهتابی! اونو تکجه شکیل‌لرده گورموشدوم. - پروفئسور! سنده زامانسیز اولوبسان؟ - ائله‌بیل! گوزله‌ییردیم گلمه‌نیزی. هامینیز بو گئجه منه قوناقسیز. عابباس میرزا آرایا کئچیب «ساق اول پروفئسور، آما بیز تله‌سیریک» دئدی. پروفئسور بورکونو باشیندان گوتوروب، الی ایله توکونو دوزلده‌رک: «گلمه‌لی‌سینیز! سیزه اونملی سوزلریم وار» دئدی. *** ایشیغی آز اولان بیر اوتاقدا، تاختا ماسانین آرخاسیندا اَیلشمیش پروفئسور الینی چنه‌سی آلتینا دیرسک ائدیب قونوشمایا باشلامیشدی. عابباس میرزا، شاه اسماعیل، کوراوغلو و من ده ماسانین اطرافیندا دینله‌ییردیک. پروفئسور ایران تورک‌لری‌نین تاریخی باره‌سینده‌‌کی آراشدیرمالاریندان دانیشیردی. گله‌جکده بو تحقیقاتی کیتاب ائدیب یاییملاماسیندان خبر وئریردی. منده اوره‌ییمده پروفئسورو تحسین ائدیردیم؛ آخی او کیتاب‌لاری من اوخوموشدوم! کوراوغلو بو سوزلردن یورولموش کیمی، پروفئسورون سوزونو کسیب دئدی:«اونملی سوزلرین بیزه دانیش! واختیمیز دارالیر پروفئسور.» پروفئسور کوراوغلونون بو لحنینه گوره دوروخسادا سوزونه داوام وئردی. او گولومسه‌یه‌رک اللرینی چنه‌سی‌نین آلتیندان گوتوروب ماسانین اوزه‌رینه قویوب دئدی:« سیزین حلبه گئتمه‌نیز فایداسیز ایشدی! زامانسیز اولمانیزا گوونمه‌یین! تاریخی دییشدیره بیلمزسینیز. کئچمیش یئرینه گله‌جه‌ییمیزی دییشدیرمه‌لی‌ییک. اوزللیکله سنینله‌یم یوسوف! سنین الین بیزدن داها آچیق دیر. سن، بیزیم یاشادیغیمیز دوورانین گله‌جه‌یینده یاشاییرسان؛ سن چوخ شئی‌لری دییشدیره بیلرسن؛ آنجاق بیزه بو امکان یوخدور.» من: «آخی پروفئسور! قارداشی شاه خندان، مندن حلبه گئدیب، نسیمی‌یه یاردیم ائتمه‌ییمیزی ایسته‌ییبدی.» دئدیم. پروفئسور یئنه گولومسه‌ییب سونرا دا جیددی بیر لحن‌له دئدی: «دئدیم کی نسیمی‌نی قورتارماق امکانسیزدیر! نسیمی‌نین حلب‌ده اولدورولمه‌سی یاشانان بیر تاریخ دیر. افسانه دئییل کی! دییشیلمز! اولماز!» بو آن کوراوغلو محکم‌جه ماسانین اوستونه ائله بیر یومروق یاتیرتدی کی تاختا ماسانین اورتاسی چاتلادی. هامیمیز دونوخدوق. کوراوغلو اوجا سس‌له «اولار پروفئسور!» باغیردی. کوراوغلونون اوچ-دورد دلیسی بو سسی ائشیده‌رک اوتاغین قاپیسنی آچیب ایچه‎ری‎یه گیرمک ایسته‎دیلر. کوراوغلو ال ایشاره‌سی ایله اونلاری ائشیگه قایتاردی. سونرا دئدی: «سیز بیزه اومود وئرمه یئرینه اومودسوزلوق وئریرسیز! شاه اسماعیل و عابباس میرزا یاشانان تاریخی شخص‌لردیلر، آنجاق من افسانه‌یم. من خالقین همیشه یاشار قهرمانییام. من گئرچکدن زامانسیزام پروفئسور! یانیمداکی دوست‌لار سوزلریمدن اینجیمه‌سینلر، آنجاق داها دوغروسو بودور کی میللتیمیز، تاریخی قهرمان‌لاریندان اومودلاری کسیلدییی زامان، همیشه منیم کیمی افسانه‌وی قهرمان‌لارینا سویکه‌نیب اومودلانیرلار. من نسیمی‌نی قورتارابیللم پروفئسور! من استانبول اورتاسیندان نیگار کیمی پادشاه قیزینی قاچیردیب چنلی‌بئله گتیرن کوراوغلویام! پروفئسور سیز منی سانیرسیز؟» کوراوغلونون بو قونوشماسیندان سونرا آغیر بیر سکوت چوکدو. پروفئسور ماسانین آرخاسیندان قالخیب، الین کوراوغلویا ساری اوزادیب اونونلا ال وئردی. سونرادا سون سوزونو بیزه دئدی: «سیزی یولونوزدان قایتارماغا داها چوخ اصرار ائتمیرم، عئینی حالدا اوز سوزومدن ده دونمورم. زامانسیز اولدوغونوزا گوره، بو یولو گئدیب سیناماسینی دا چوخ ضررلی گورمورم. سیزه اوغورلار دیله‌ییرم.» سونرا دا کیتاب‌لارینی قولتوغو آلتینا ووروب اوتاغین چیخیش قاپیسینا طرف گئتدی... *** باغداددان چیخمیشدیق. یئنه بیر اوجسوز-بوجاقسیز باییردا گئدیردیک. شاه اسماعیل کوراوغلویا طرف دونوب دئدی: «پروفئسورا سویله‌دییین سوزلر منی اینجیتدی» - هانسی سوزوم؟ - او کی میللت بیزدن اومود کسیب سیزه بئل باغلیر. عابباس میرزا دا صحبته قاتیلیب: «ائله منه ده دَیدی او سوزلر» دئدی. کوراوغلو باخیشینی اوزاق‌لار تیکیب هئچ نه دئمه‌دی؛ سونرا قیرآتین یویه‌نینی چکیب آتینی دایاندیردی. بیر آز دوشونوب سونرا تکجه بیر جومله دئدی: «سویله‌دیییم سوزلر آجی گلسه ده هامیسی گئرچک دیر»، سونرا یویه‌نی چکیب یولونا داوام ائتدی. *** گوردویوموز صحنه‌لر اینانیلماز ایدی. هوندور تیکینتی‌لر داغیلیب، سوکونتولریندن خیاوان‌لاردا تپه‌لر دیکلمیشدی. ایره‌لی‌له‌مه‌ییمیز چتین‌لشمیشدی. شهر بیر ویرانه‌یه دونموشدو. هر طرفدن گولل‍ه سسی، پارتلاما سسی گلیردی. باشیمیز اوسته طیاره‎لر شهری بومبالاییردیلار. توستو، توز-تورپاق دومان کیمی شهرین اوستونو آلمیشدی. ائله‌بیل قیامت گونو ایدی. هر طرفه گوز دولاندیریردین یئره سریلمیش صاحیب‌سیز جسدلر گورونوردو. هردن یارالی‌لارین اینیلتی‌لری، آرواد-اوشاغین آه-فغان‌لاری، داغیلمیش ائولردن، خرابه‎لردن گلیردی. یانیمیزداکی‌لارا باخدیم؛ هامیسی حیرت‌له تحجب ایچینده ایدیلر. شاه اسماعیل آغزی آچیق اطرافی گوزدن کئچیریردی. عابباس میرزا گوزلری قاماشان کیمی اللرینی گوزلرینه کولگه‌لیک ائتمیشدی. کوراوغلونو دا آغیر بیر ائتکی آلتیندا گوروردوم. بدنینه ساریلمیش قوللاریم، کوراوغلونون جسمینده تلاطومو حیس ائدیردی. هامیمیز حیرت ایچینده ایکن، بیردن کوراوغلو اوردونون دایانماغینا امر ائتدی. دایاندیق. آت‌لاردان دوشدوک. بیز حلبه یایین ایستی بیر گونونده چاتمیشدیق. سوریه‌نین ایچ ساواش‌لاری زامانیندا. آت‌لاردان دوشندن سونرا دوردوموزه خیاوانین اورتاسنداکی خرابه‌لر اوستونده اوتوردوق. نئچه دقیقه هئچ بیریمیز هئچ نه دانیشمادیق. هامی فیکره دالیب دوشونجه‌لی باخیش‌لارلا بیربیرینه باخیردیلار. من سکوتو سیندیریب «ایندی نه ائتمه‌لی‌ییک؟» سوروشدوم. عابباس میرزا دئدی: «نه ائده بیلیریک کی؟» شاه اسماعیل سوزون داوامینی توتوب: «ائله بیل بیزدن سونراکی‌لار جینایت تورتمه‌ده بیزیم دوورانین اوزونو آغاردیبلار!» دئدی. سونرا کوراوغلو :«بو قارماقاریشیق دورومدا نسیمی‌نی هاردان تاپا بیله‌جه‌ییک بیز؟» دئدی. من درحال سوزلرین آراسینا آتیلیب دئدیم: « آنجاق بیز زامانسیز آدام‌لاریق. نسیمی‌نی ائله بو حلب‌ین بیر بوجاغیندا تاپیب گورمه‌ییمیزه اینانیرام.» ائله بو آن بیر اوستو-باشی توز-تورپاقلی، پالتارلاری دیدیکلنمیش، بئش-آلتی یاشیندا اوغلان اوشاغی آرخا طرفدن، ویران اولموش بیر ائودن، چیخیب بیزه عربجه بیر زادلار سویله‌دی. آج و سوسوز اولدوغونو دویدوم. کوراوغلو دا ائله بیل منیم کیمی بو مساله‌نی دویموش، درحال چانتاسیندان بیر چورک پارچاسینی چیخاردیب اوغلانا وئردی؛ عابباس میرزا دا سو قومقوماسینی قورشاغیندان آچیب اوغلانا ساری اوزاتدی. اوغلان‌جیغازین گوی گوزلری پاریلداییب قومقومانی قاپیب چورک‌له برابر ائوین خارابالارینا دوغرو گئری دونوب قاچدی. ایسته‌دیم دالیسیجا گئدیب هارایا قاچدیغینی یوخلویام؛ آنجاق کوراوغلو گیل قالخیب حرکت ائتمه‌یه باشلادیلار. هر یئردن اود-توتون اییی گلیردی. سوکونتولر آلتیندان چوخلو اولن آدام‌لارین تورپاغا بورونموش ال-آیاغی، باشی گورونوردو. دوردوموز ده کوورلمیشدیک. نسیمی‌نی بیله اونوتموشدوق. تئلئویزیوندان سوریه‌نین ایچ ساواش‌لاری‌نین خبرلرینی چوخ ایزله‌میشدیم، آنجاق ایندی بو ساواشین اورتاسیندایدیم. نسیمی‌نین یاشادیغی زاماندان ایندی‌یه قدر هر شئی گوزومون اونونده فیلیم کیمی جانلانیب یاشانیردی. آلتی یوز ایللیک تاریخ بئینیمده فیرلانیردی... حلب‌ین اورتاسیندا نسیمی‌نین دریسی سویولوردو....افغان‌لار اصفهاندا باش‌لاری بدن‌لردن آییریردیلار، صفویه دئوریلیدی...تئهرانین اتابک پارکیندا ستارخان وورولوردو.... شیخ محمدی تبریزده اولدوروردولر... خیابان اورتاسیندا قالانان کیتاب‌لار یاندیریلیردی... بئینیمین هر یانیندا قان آخیردی... آخیردی.... بئنیمده‌کی فیلیم داوام ائدرکن بیر آن گوزومون اونونه سیلاحلی قارا پالتارلی آدام‌لار چیخدی. بالاجا گونبذلی بیر تیکینتی‌نی محاصره‌یه آلمیشدیلار. بیزی گوردوکده قاچیب گوزدن ایتدیلر. تیکینتی‌یه گیردیک. نئچه نفر توخماق الده اورداکی مزار داش‌لارینی داغیدیردیلار. کوراوغلو بو صحنه‌نی گورجک حیرصله‌نیب نعره چکدی. بیر گوز قیرپیمیندا دلی‌لر توکولوب مزار داغیدان‌لاری قیردیلار. مزارلارا یاخینلاشدیق. داش‌لاری پارچا-پارچا اولموشدولار. سینیق بیر داشین اوستونده نئچه کلمه اوخونمالی ایدی: «... عماد... نسیمی... الوفات 807 ....» کوراوغلو عصبی بیر وضعیتده دیل آلتی دانیشیردی: «دیری‌لری اولدوروب ایندی ده اولولرین مزاریندان دا ال چکمیرلر بو اجلاف‌لار!» عابباس میرزا دالغین دورومدا مزارین یانیندا دیز اوسته چوکدو. سونرا کوراغلویا ساری اوز توتوب دئدی: «کوراغلو! ائله بیل یئنه ده گئجیکدیک!» گوز دولاندیریب شاه اسماعیلا باخدیم. بیر اویرنجی کیمی اوستادی قارشیسیندا ادب-ارکان‌لا دایانمیشدی. «گور نه گونه سالیبلار بو بویوک اینسانین مزارینی!» دئدیم. شاه اسماعیل اللرینی سینیق داش‌لارین اوستونه چکیب یاواشجا دئدی: «نسیمی اورک‌لرده یاشاییر، مزارا احتیاجی یوخدور!» پروفئسورون سوزلری قولاغیمدا سسله‌نیردی: «کئچمیش یئرینه، گله‌جه‌ییمیزی دَییشدیرمه‌لی‌ییک...» *** دونا چای‌نین او الینه کئچدیم. شاه خندانی گوروب اونا نه سوز دئمه‌ییمی دوشونوردوم. اونو گوردویوم یئره قاییتمیشدیم. اوردا هئچ کیمسه یوخودو؛ یئرده تکجه آغ رنگلی بیر باش شالی قالمیش ایدی. اَییلیب گوتوردوم. گالاجارین کوللوغونا گیردیم. آیاق‌قابی‌لاریم سو ایله دولدو. ایره‌لی‌له‌دیم. کوللوقدان کئچیب چمنلیییه چیخدیم. یولداش‌لاریم اوتوروب هله ده شطرنج اویناییردیلار. ممّد منی گوردوکجه «هاردایدین یوسوف؟ رحیمی اوتورام. گل نووبه سنین دیر» دئدی. سونرا ایکیسی ده منی تعجب‌له باشدان آیاغا سوزدولر. رحیم: «الینده‌کی نه‌دی؟» سوروشدو. - شال دیر. - کیمیندی؟ هارادان تاپدین؟ - بیلمیرم. یا نسیمی‌نین دیر یا دا شاه‌خندانین منیم جاوابیمی باشا دوشمه‌میش کیمی بیربیرینه باخیب سونرا شطرنجه مشغول اولدولار. من ده الیمده‌کی شالا باخا-باخا حلب‌ده‌کی اوشاغا فیکیرلشیردیم. گوره‌سن سو ایله چوره‌یی قاچیردیب خارابادا کیمه آپاریردی!؟... تیکان‌تپه-فروردین 1393